Reklama

Niedziela Przemyska

W 500-lecie konsekracji Kolegiaty Trójcy Przenajświętszej

Szacowna świątynia Krosna (1)

Niedziela przemyska 51/2012, str. 1, 5

[ TEMATY ]

Kościół

Krosno

Archiwum parafii

Kolegiata pw. Trójcy Przenajświętszej w Krośnie

Kolegiata pw. Trójcy Przenajświętszej w Krośnie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niewiele jest w archidiecezji przemyskiej kościołów, które mogą poszczycić się tak długą i bogatą historią jak kolegiata w Krośnie, której 500-lecie konsekracji (powtórnej) obchodzone było uroczyście 5 grudnia br. z udziałem abp. Józefa Michalika.

Szacowna świątynia wzniesiona została w tym prastarym polskim grodzie, przynależnym w pierwszej połowie XIII stulecia do księstwa krakowskiego, zaś w roku 1282 wchodzącym w skład małopolskich posiadłości biskupstwa lubuskiego, już w drugiej połowie XIV stulecia. Sama parafia w Krośnie jest dużo starsza, gdyż powstała może jeszcze w epoce biskupów lubuskich. Jej egzystencja została ustabilizowana między 1342 a 1348 r., z chwilą lokacji miasta na prawie niemieckim przez króla Kazimierza Wielkiego, który nadał jej stałe uposażenie. W latach 60. XIV stulecia Krosno zostało przez króla obwarowane. W tamtym czasie szybko rozwijające się gospodarczo miasto było równocześnie prężnym ośrodkiem kościelnym, zamieszkałym praktycznie wyłącznie przez katolików. Tam też biskup przemyski Eryk z Winsen (1377-91) urządził dla siebie drugą poza Przemyślem rezydencję (obecnie muzeum) z kaplicą Krzyża Świętego, w której jego sukcesor, biskup Maciej, uposażył przed 1408 r. stałego kapelana. Dwór ten przez kilka stuleci dawał bezpieczne schronienie kolejnym biskupom, zwłaszcza w niespokojnych czasach (w roku 1626 bp Achacy Grochowski ofiarował go przemyskiej kapitule katedralnej).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Od czasu lokacji miasta na prawie niemieckim przez króla Kazimierza Wielkiego wzrastała w szybkim tempie liczba jego mieszkańców i w związku z tym pojawiła się potrzeba budowy nowej świątyni parafialnej, gdyż dotychczasowa (może był to kościół św. Wojciecha za Wisłokiem?) okazała się za mała, by pomieścić parafian, a do tego nie odpowiadała rosnącym aspiracjom mieszczaństwa krośnieńskiego. Fundatorem nowego murowanego kościoła, jak zgodnie informują najstarsze wizytacje biskupie diecezji przemyskiej, był król Kazimierz Wielki - władca, który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Budowa gotyckiej świątyni prowadzona była zapewne jednocześnie ze wznoszeniem murów obronnych miasta kosztem skarbu królewskiego. Finalizacja prac miała miejsce prawdopodobnie już po śmierci Kazimierza Wielkiego (zm. 1370), na początku lat 70. XIV wieku. Okazała, monumentalna budowla wykonana z czerwonej cegły została po wyposażeniu uroczyście konsekrowana i dedykowana Trójcy Przenajświętszej oraz świętym Apostołom Szymonowi i Judzie. Znane nam źródła historyczne niestety nie utrwaliły nazwiska biskupa konsekratora oraz daty i okoliczności tego wielkiego wydarzenia. Domyślać się jedynie możemy, że dokonał tego aktu biskup kijowski Jakub (1371 - ok. 1378), goszczący przejazdem w Krośnie, o którym skądinąd wiadomo, że nadał odpusty miejscowemu Bractwu Literackiemu.

Reklama

Gotycka fara krośnieńska już po oddaniu do użytku była w następnych stuleciach kilkakrotnie rozbudowywana i restaurowana. W XV wieku doszły sukcesywnie kaplice boczne. I tak przy południowej ścianie świątyni wzniesiona została istniejąca do dziś kaplica zwana wpierw „niemiecką” zaś od połowy XVII wieku Matki Bożej Szkaplerznej, natomiast przy północnej ścianie kaplica św. Anny („polska”) oraz kaplica św. Wojciecha. W okresie staropolskim kościół Trójcy Świętej tętnił życiem, gdyż w nim koncentrowało się duszpasterstwo i życie religijne rozległej parafii, w której skład wchodziło niemal do naszych czasów miasto z przedmieściami i 4 okoliczne wioski (Białobrzegi, Głowienka, Krościenko Niżne i Suchodół). Należy odnotować, że jego gospodarzem od 1391 r. z nadania króla Władysława Jagiełły była kapituła katedralna przemyska. Od tej pory, aż do roku 1666, jeden z kanoników przemyskich pełnił na miejscu funkcję proboszcza.

Fara krośnieńska, ukryta od czasów Kazimierza Wielkiego za potężnymi basztami i murami obronnymi okalającymi miasto, strzeżona była od niszczycielskich skutków najazdów nieprzyjacielskich, jednakże nie zabezpieczało to jej od pożarów, jakie w okresie staropolskim kilkakrotnie trawiły Krosno. Odbudowa świątyni ze zniszczeń była w każdym przypadku kosztowna, zaś zgromadzenie środków na ten cel przychodziło (podobnie jak i dzisiaj) z wielkim trudem. Po jednym z takich groźnych pożarów z roku 1460, ówczesny proboszcz ks. Mikołaj z Czelatyc wystarał się w Rzymie o przywileje odpustowe dla osób nawiedzających kościół w celach dewocyjnych i wspierających go materialnie, ażeby tym szybciej sfinalizować prace. Taki dokument odpustowy dla fary krośnieńskiej wydał w Rzymie 20 kwietnia 1473 r. biskup Ostii kard. Gulielmus. Jednakowoż, pomimo sięgnięcia po nadzwyczajne środki, odbudowa kościoła ciągnęła się jeszcze przez kilkadziesiąt lat. Nie zdołał jej dokończyć ks. Marcin Łysy z Krakowa, doktor Pisma Świętego, a zarazem kanonik przemyski, który był proboszczem w Krośnie w latach 1486-1507. Dokonał tego dopiero ks. Stefan Łochowski kanonik przemyski, który objął probostwo krośnieńskie po śmierci poprzednika w roku 1507 i już z powodzeniem dopilnował odbudowy. W połowie 1512 r. świątynia była już w pełni odrestaurowana i wyposażona, w związku z czym można było przystąpić do jej konsekracji. Ten sakralny obrzęd należał do kompetencji biskupów. W tamtym czasie pasterzem diecezji przemyskiej był bp Maciej Drzewicki (1504-13) kanclerz koronny, który z racji pełnionego urzędu przebywał na co dzień przy boku króla Zygmunta I (Starego). Biskup zaproszony na tę okazję wyjechał konno z Krakowa, w otoczeniu orszaku dworzan w piątek, 27 sierpnia 1512 r. i bezpośrednio udał się do Krosna, gdzie jego protegowany wikariusz generalny ks. Stefan Łochowski był proboszczem. Na miejsce dotarł w poniedziałek 30 sierpnia. Informacje o pobycie biskupa w Krośnie i o samej konsekracji kościoła są nader skąpe. Przypuszczać możemy, że tygodniowa wizyta w mieście tak dostojnego gościa, jednego z najwyższych dostojników państwowych, przebiegała zgodnie z obowiązującymi wówczas zwyczajami. W barwnej ceremonii przywitania pasterza u bram miasta przez miejscowych oficjeli i proboszcza ks. Łochowskiego, jaka miała miejsce w poniedziałek 30 sierpnia 1512 r., brali tłumnie udział parafianie - mieszkańcy miasta i okolicznych wiosek, a także odziani w barwne stroje członkowie miejscowych cechów i bractw religijnych z własnymi znakami i sztandarami, okoliczna szlachta zaludniająca licznie w tamtych czasach ziemię sanocką oraz księża diecezjalni i zakonni posługujący w kościołach miasta. Pasterz podczas kilkudniowego pobytu w Krośnie zatrzymał się zapewne w starym dworze biskupów przemyskich, który służył jeszcze jego poprzednikowi, bp. Erykowi z Winsen (1377-91). W tym czasie przyjmował audiencje, rozstrzygał różne sprawy bieżące, związane z funkcjonowaniem parafii, jak też nawiedzał miejscowe i okoliczne świątynie.

cdn.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W nich żyje Jezus

Niedziela przemyska 49/2023, str. III

[ TEMATY ]

Krosno

Klaudyna Konarzewska

To był wyjątkowy czas. Bóg działał z mocą!

To był wyjątkowy czas. Bóg działał z mocą!

W Krośnie odbyła się kolejna edycja Podkarpackiego Forum Charyzmatycznego pod hasłem: „Co chcesz, abym Ci uczynił”. Rozważania poprowadził o. Hayden.

W hali Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Krośnie w dniach 18-19 listopada zgromadziło się ok. 2 tys. wiernych z całej Polski. Wśród nich rodziny i członkowie wspólnot Odnowy w Duchu Świętym i grup charyzmatycznych. Prowadzący o. Hayden Williams, kapucyn, pochodzący z Malty, jest cenionym rekolekcjonistą. Do swojej posługi przygotowuje się w pustelni we Włoszech.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas do kapłanów: biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem

2024-03-28 13:23

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Episkopat News/Facebook

Biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem. Jeśli ksiądz prowadzi podwójne życie, jakąkolwiek postać miałoby ono mieć, powinien to jak najszybciej przerwać - powiedział abp Adrian Galbas do kapłanów. Metropolita katowicki przewodniczył Mszy św. Krzyżma w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Podczas liturgii błogosławił oleje chorych i katechumenów oraz poświęca krzyżmo.

W homilii metropolita katowicki zatrzymał się nad znaczeniem namaszczenia, szczególnie namaszczenia krzyżmem, „najszlachetniejszym ze wszystkich dziś poświęcanych olejów, mieszaniną oliwy z oliwek i wonnych balsamów.” Jak zauważył, olej od zawsze, aż do naszych czasów wykorzystywany jest jako produkt spożywczy, kosmetyczny i liturgiczny. W starożytności był także zabezpieczeniem walczących. Namaszczali się nim sportowcy, stający do zapaśniczej walki. Śliski olej wtarty w ciało stanowił ochronę przed uchwytem przeciwnika.

CZYTAJ DALEJ

Pożegnanie poety

2024-03-28 17:13

Biuro Prasowe AK

    – Żegnamy człowieka niezwykłego, o którego prawdziwym duchu mówi jego poezja – mówił abp Marek Jędraszewski.

    W środę 27 marca w kościele Świętego Krzyża w Krakowie miały miejsce uroczystości pogrzebowe śp. Leszka Długosza. Doczesne szczątki artysty spoczęły na Cmentarzu Rakowickim. Zwrócił uwagę na zbiór wierszy „Ta chwila, ten blask lata cały”. – Ten zbiór mówi wiele o miłości pana Leszka Długosza do życia; do tego, by tym życiem umieć się także upajać – dodawał metropolita

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję