Książka Anny Wojteckiej pt. „Wokół strajku o krzyże w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie w 1984 r.” to próba upamiętnienie historycznego wydarzenia, które odbiło się szerokim echem w całym kraju oraz analizy postaw mieszkańców miasteczka, podejmujących próbę obrony wartości reprezentowanych przez krzyż, a także oceny miejsca krzyża w przestrzeni publicznej.
Reklama
Autorka w trzech częściach książki podejmuje zagadnienia związane z aktywnością lokalnego włoszczowskiego środowiska na tle sytuacji ogólnej w Polsce. Pierwsza część pokrótce charakteryzuje relacje pomiędzy ówczesną władzą a oczekiwaniami społeczeństwa katolickiego w PRL-u, druga - przebieg strajku o krzyże w ZSZ, a trzecia dotyczy innych form opozycji katolików wobec ówczesnej władzy. Interesujące dla czytelnika, niezwiązanego bezpośrednio z Włoszczową, jest na pewno kalendarium wydarzeń protestu młodzieży od 4 do 16 grudnia, począwszy od zawieszenia przez uczniów haseł „My chcemy krzyży w szkole” oraz „Zdejmowanie krzyży jest bezprawiem”, poprzez poparcie księży, biskupów, działaczy „Solidarności”, delegacji z „Żoliborza” od ks. Popiełuszki i wielu grup oraz indywidualnych, znaczących osób, poprzez rozwój strajku, korespondencję z władzami, którą podejmowali m.in. ks. proboszcz Kazimierz Biernacki i Episkopat. Została przypomniana postawa śp. bp. Mieczysława Jaworskiego, który osobiście zaangażował się w sprawę, udzielając poparcia młodzieży, odprawiając we Włoszczowie Msze święte i - pomimo osobistych represji - towarzyszącego strajkującym. W jednej z homilii (15 grudnia 1984 r.) bp Jaworski powiedział m.in.: „Młodzież włoszczowska prowadzi rekolekcje, a właściwie ona głosi rekolekcje nie tylko we Włoszczowie, ale w całej Polsce, a ich treścią jest jej świadectwo”.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
W próbie analizy konsekwencji strajku dla środowiska włoszczowian, autorka dość surowo ocenia niedostateczne poparcie ze strony księży parafialnych dla działalności włoszczowskich księży opozycjonistów, szczególnie w odniesieniu do ks. Marka Łabudy. „Przypuszcza się, że wszystko to zostało nakazane i wykonane z polecenia wyższych władz kościelnych, by chronić księdza Maraka przed atakami ze strony Służb Bezpieczeństwa” - pisze.
Publikację wzbogacają skany dokumentów z tamtego okresu, min. korespondencji, pism, protokołów oraz liczne czarno-białe fotografie, osadzone w specyficznym klimacie schyłkowego PRL i czasów „Solidarności”. Cennym elementem książki jest zapewne wstęp autorstwa prof. Jana Żaryna pt. „Krzyż znakiem wolności”. Autor, wybitny historyk i znawca sytuacji Kościoła w czasach po II wojnie światowej, zauważa, że „Praktycznie od jesieni 1947 r. do końca istnienia PRL jednym z celów walki ateistycznej władzy państwowej z Kościołem katolickim i katolicyzmem była próba wyeliminowania z przestrzeni publicznej znaku krzyża”. Przypominając pokrótce różne „etapy” tych zakrojonych na szeroką skalę działań, gratuluje Autorce tak wyboru tematu, jak i rzetelności warsztatowej.
Anna Wojtecka „Wokół strajku o krzyże w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie w 1984 roku. Przykład opozycji lokalnego społeczeństwa wobec władzy komunistycznej”, drukarnia Kontur, Włoszczowa 2012