Czy ty czekasz na Boże Narodzenie?

Boże Narodzenie ma wymiar ogólnoludzki, teologiczny i trynitarny. Mówi o religii chrześcijańskiej, o przyjściu Boga na świat, o dziele odkupienia. Dla człowieka mającego świadomość, iż Bóg, o którym Pismo Święte powie: „którego nikt nigdy nie widział” (por. J 1, 18), przychodzi w postaci Dziecięcia, żeby objawić ludzkości siebie i powiedzieć człowiekowi najważniejszą dla niego rzecz: że kocha go miłością wieczną – jest to tajemnica wręcz wstrząsająca. Przechodzi ona bowiem ludzkie pojęcie i przyprawia niemal o zawrót głowy. Czy zdajemy sobie sprawę z tego, że Bóg przychodzi na świat i staje się jednym z nas?! Że przyjmuje ludzką naturę i objawia człowiekowi rzeczy niezwykłe, m.in. wolę jego zbawienia i okazania mu łaski? Ze strony Bożej jest to propozycja urodzinnienia człowieka, jego wejścia w rodzinę Bożą i przyjęcia jako dziecko Boże. Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Po Jego odejściu Bóg posyła Ducha Świętego, Uświęciciela ludzkości, który przynosi człowiekowi łaskę wiążącą go na zawsze z Bogiem poprzez tajemnicę chrztu i innych sakramentów.

Bóg mówi poprzez Kościół

Reklama

Wraz z Bożym Narodzeniem dociera do nas świadomość Chrystusowego Kościoła – wspólnoty wierzących związanych z Bogiem w Trójcy Świętej Jedynym. Ten Kościół, będący ciągle w drodze, służy samemu Bogu, ale i człowiekowi na ziemi. Z woli Bożej, z woli Jezusa Chrystusa dzieje zbawienia toczą się przez Kościół i z Kościołem. My, wielka wspólnota wyznawców Jezusa Chrystusa, powinniśmy zdawać sobie sprawę z tego, że dzięki Jego łasce jesteśmy Mu najbliżsi. Niestety, zauważamy, jak mocne siły angażują się w walkę z Kościołem, chcąc go zniszczyć, odciągnąć od niego. Kościół jest bowiem widocznym znakiem wskazującym na obecność Boga. W społeczności ludzkiej Kościół ma swoją niezwykle ważną misję głoszenia Ewangelii, Dobrej Nowiny o zbawieniu, i przekazywania miłości Boga przez swoje sakramentalne działanie. Nie ma innej możliwości uobecnienia w życiu ludzkości daru samego Chrystusa, jak tylko w Kościele i poprzez Kościół.
Kościół ma wiele sposobów działania, które są mu dyktowane przez Ducha Świętego przez ponad 2 tysiące lat. Dokumenty soborów, synodów, konferencji i wielu zgromadzeń biskupich pokazują, jak żywo i realnie działa Kościół w świecie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Rok Wiary nie ma końca

W roku 2013 orędzie Bożego Narodzenia było wyjątkowo mocno słyszane. Wypowiadaliśmy je po zakończonym Roku Wiary. Ileż przeżyć towarzyszyło nam w tym czasie, ile przypomnień i propozycji! Wiele z nich przekazywała „Niedziela”, odnosząc się do słów papieża Benedykta XVI powołującego Rok Wiary, a potem do wypowiedzi papieża Franciszka, który w prosty, niezwykle przekonujący sposób realizował przesłania Roku Wiary. Wypowiadali się na naszych łamach wybitni teologowie, ale także publicyści oraz duszpasterze, którzy przekazywali swoje zamyślenia na temat wiary oraz doświadczenia duszpasterskie. Także z rozmów z czytelnikami wynika, że treści Roku Wiary były przyczynkiem do pięknych i mądrych przeżyć, do których będą powracać. Bo tematyka związana z wiarą jest zawsze aktualna i żywa. Rok Wiary to naprawdę znakomity pomysł Benedykta XVI, który okazał się wielkim znakiem nadziei dla ludzkości zagrożonej ateizmem, będącym największym złem dla świata.
Dlatego myślę, że Boże Narodzenie A.D. 2013 było niejako kontynuacją głębokich przeżyć Roku Wiary, który tę naszą wiarę ożywił i rozwinął. Przykre byłoby, gdyby duszpasterz nie zauważył, jak ludzie wierzący byli i są wdzięczni za wiarę ugruntowaną, którą realizował św. Paweł czy dużo później i w innej rzeczywistości św. Jan Maria Vianney i wielu innych. Ta wiara, szlachetna i dążąca do doskonałości, towarzyszyła Kościołowi w ostatnich miesiącach i wprowadzała lud Boży na ścieżki coraz większego zaufania Bogu i Chrystusowi, naszemu Zbawicielowi. Zaufanie do Boga, które rodzi się w duszy wiernego wyznawcy Chrystusa, sprawia, że czuje się on szczęśliwy i spełniony. Czy może być coś piękniejszego niż spełnienie przez życie wiarą i motywację płynącą z wiary oraz przez łaskę Boga towarzyszącą takiemu życiu?

Boże Narodzenie – źródło prawdy i miłości

Wiara umacnia życie człowieka na ziemi i nadaje sens poczynaniom ludzkim – żyjący bez wiary w pewnej chwili stają się bardzo biedni, tracą sens swojej egzystencji. Dzięki wierze, wyrażającej się także w kulturze społeczności ludzkiej, obracamy się w czymś pięknym, także w pewnym porządku wszystkich naszych poczynań. Wiara daje życiu i działaniu człowieka świeży oddech. Wspólnota, która postanawia żyć wiarą, staje się czymś więcej niż tylko grupą spełniającą swoje zadania i cele. Bo gwarantem jej jedności, głównym doradcą i ożywicielem jest sam Pan Bóg. Dzięki Jego łasce, dzięki Bożej wizji życia człowieka na ziemi wszystko w ludzkim działaniu staje się bardziej zrozumiałe, pełne mądrości i piękna. W Ewangelii spełniają się wielkie prawa metafizyki, które mówią: „Ens et bonum convertuntur, ens et verum convertuntur, ens et pulchrum convertuntur” – Bóg jest największym dobrem człowieka, największym pięknem i największą prawdą. W dobru, pięknie i prawdzie realizuje się obecność Boga i wielkość człowieka.
Te najpiękniejsze wartości ludzkiego życia i działania mają swój początek i swoje wciąż aktualne oparcie w tajemnicy Bożego Narodzenia. Dlatego gdy mówimy, że czekamy na Boże Narodzenie, to kryje się pod tym wiele treści – oczywiście, mam na myśli te dotyczące wiary. Bo w tajemnicy Bożego Narodzenia mieści się człowiek związany z Bogiem przez wiarę i dzięki temu przeżywający najwspanialszą przygodę swego życia. Tajemnicę tę obrazują słowa: „Et Verbum caro factum est” – A Słowo stało się ciałem (J 1, 14)... To Słowo to maleńkie Dziecię Jezus, które się nam dziś narodziło...

Bogactwo i różnorodność bożonarodzeniowej tematyki, utrwalonej jako narodowa tradycja w literaturze i tekstach kompozycji kolędowych, przekazywanej jako odległe wzorce w sztuce, zachowanej w pokoleniowej tradycji domu rodzinnego, odgrywanej w przedstawieniach teatralnych, prezentowanej w wystawianych szopkach, pozwala w przybliżeniu określić i przywołać niektóre te znane, a czasem zapomniane już obyczaje i ich znaczenia. Wyróżniamy pośród nich te bezpośrednio związane z liturgią narodzin Chrystusa Pana i te, które często z regionalnych obyczajów, często z odległych krajów trafiły pod „nasze strzechy i znalazły już swe stałe miejsce się w kulturowych zwyczajach okresu Bożego Narodzenia. By przybliżyć cześć z nich - oczywiście, dokonując wyboru ze względu na nieprzebraność tej skarbnicy, jakim jest wiara i budująca na niej swe obyczaje tradycja - musimy cofnąć się do czasów początku, kiedy to niejako na bieżąco świętowano i czczono ów doniosły fakt będący podstawą dzisiejszych świąt. Jezus Chrystus narodził się w Betlejem Judzkim - miejscu szczególnym w którym namaszczono m.in. na króla Izraela Dawida - wymienianym już w Starym Testamencie i dokumentach apokryficznych. Według świadectwa z wieku II (św. Justyn), Pan Jezus narodził się w grocie skalnej. Tam też w pobliżu Groty Narodzenia założył klasztor i zamieszkał św. Hieronim, zaś cesarzowa św. Helena w 326 r. nad Grotą Narodzenia Pana Jezusa wystawiła bazylikę. Po spaleniu się świątyni, odbudował ją cesarz Justynian, zaś obecna w znanej nam obecnie formie jest wynikiem zmian przeprowadzonej przez krzyżowców. We wnętrzu groty są dwa ołtarze: jeden jest na miejscu narodzenia, pod którym widnieje gwiazda z napisem łacińskim: „Hic de Maria Virgine Christus natus est” (Tu z Maryi Panny narodził się Chrystus), drugi wzniesiono w miejscu żłóbka przeniesiony później do Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie. Początkowo - w pierwszym tysiącleciu naszej ery - owe fakty relacjonowały nam Ewangelie, za pośrednictwem których dane nam było poznać wydarzenia, m.in. Zwiastowania (Łk 1, 26-28; Mt 1, 18-24), Nawiedzenia św. Elżbiety (Łk 1, 39-56), Narodzin (Łk 2, 1-7) i pierwszych lat z życia Jezusa (Mt 2, 13-23). Jednak żadna z owych Ewangelii nie podaje dokładnej daty narodzin Chrystusa, daty która jest tak ważna dla wszystkich wierzących. Pierwszej kodyfikacji i ustaleń często ustnej tradycji dokonano po soborze nicejskim w 325 r. Wiązało się to przede wszystkim z rozbieżnościami - nawet pośród doktorów Kościoła - co do czasu narodzin Mesjasza. Jeszcze w początkach III wieku Klemens Aleksandryjski jako dzień narodzin Jezusa wskazywał 19 kwietnia. W początkach IV stulecia - w wyniku studiów i badań - przyjęto dzień 25 grudnia za dzień narodzin Chrystusa określanego jako „Światłem i Życiem człowieka”. Tego ujednolicenia i dookreślania owego doniosłego wydarzenia z polecenia papieża Gelazego I dokonał Dionizy Mały w roku 533. Obrzędowość Bożego Narodzenia wywodzi swój początek z Jerozolimy. Zwyczajowo patriarcha udawał się z Jerozolimy w procesji do oddalonego ok. 10 km Betlejem, by w Grocie Narodzenia odprawić Mszę św. Celebrację narodzin Chrystusa połączono z zimowym przesileniem dnia z nocą celem podkreślenia symboliki przyjścia na świat Chrystusa-Światłości nazywanego także Sol Verus - „Słońce Prawdziwe, które rozjaśniło mroki życia ludzkiego”. Dzień ten przyjęto oficjalnie na dworze cesarza Konstantyna Wielkiego jako najważniejsze święto w kalendarzu, co spowodowało szybkie rozpowszechnienie się w całej domenie chrześcijańskiej. Z tego okresu zachowały się już pisma osób duchownych, m.in. homilia papieża św. Liberiusza (366 r.) przygotowana specjalnie na Boże Narodzenie i nieco późniejsze kazanie św. Jana Chryzostoma. W swej mowie oznajmia wiernym z radością, że po raz pierwszy będzie w katedrze w Antiochii obchodzone to święto. Także świeccy kronikarze odnotowują to wydarzenie: m.in. kronikarz rzymski Filokales w Diariuszu z 25 grudnia pod rokiem 354 zanotował: „Natus Christus in Betleem Judeć” (Narodził się Chrystus w Betlejem Judzkim). Od tego czasu święto Bożego Narodzenia poprzedza okres przygotowawczy zwany Adwentem, łącząc w sobie post i Wigilię. Same obchody w kościołach koncentrowano wokół symbolicznie ustawianych grot nawiedzenia i żłóbków, które stały się najważniejszymi elementami owego wydarzenia. Dopiero pod wpływem św. Franciszka z Asyżu (XIII wieku) jako miejsce narodzin pojawiła się szopka. (...) Czas narodzin Chrystusa i okres Jego dzieciństwa - będący w liturgii podstawą świąt Bożego Narodzenia - jest obok Cyklu Pasyjnego, nieprzebraną skarbnicą, w której odnajdujemy różnorakie motywy ikonograficzne, towarzyszące nam niejako już naturalnie od wielu wieków. Główne wątki najchętniej przedstawiane w sztuce - poprzedzone Zwiastowaniem i Nawiedzeniem w liturgii adwentowej - to Boże Narodzenie wraz z Pokłonem Pasterzy i Mędrców, Obrzezanie i Ofiarowanie w Świątyni oraz czas pierwszych lat akcentowany Rzezią Niewiniątek, Ucieczką do Egiptu i Dysputą 12-letniego Chrystusa z Mędrcami. Wiadomości zawarte w Ewangeliach, wzbogacone harmonijnie poetyckimi wątkami w apokryfach, wykrystalizowały już w IV wieku trwały fundament ikonograficzny, na którym powstał kanon w sztukach plastycznych dopełniające wydarzenie Bożego Narodzenia. Artyści prócz Dzieciątka leżącego w żłóbku umieszczali w grocie lub stajence zwierzęta - szczególnie woła i osła - na które wskazywały najwcześniejsze teksty. Często też w ujęciu leżącej na łożu Maryi z Dzieciątkiem ukazywano postacie św. Józefa, aniołów, Trzech Mędrców i niewiasty uczestniczące w owym zdarzeniu. Historyczność Bożego Narodzenia uwiarygodniają fragmenty architektury miasta Betlejem i sceny rodzajowe tworzące swoisty sztafaż i wnosząc ów niepowtarzalny koloryt tego miejsca. Najistotniejsze zmiany w przedstawieniu Narodzin wprowadzono w okresie wczesnego średniowiecza. Inspiracją były wizje św. Franciszka, który stworzył specyficzną „Biblię ubogich”. Święta Bożego Narodzenia to także obyczajowość, atrybuty, symboliczne zachowania, a nawet specyficzne potrawy, które wydawać by się mogły niejako już naturalnie goszczą w każdym domostwie w tym wyjątkowym czasie. Wiele z nich dołączano w kolejnych wiekach, dopełniając te radosne dni, z których powstała obecna tradycja. Takim najpełniejszym wyrazem „weselnego szczęścia” zdaje się być muzyka, która pod postacią kolęd obecna jest „od zawsze” w naszych domach. Początki owego muzykowania sięgają czasów rzymskich, kiedy to najbliżsi w czasie odwiedzin i wzajemnym obdarowywaniu się prezentami wspólnie intonowali pieśni zwane calendae. Z czasem owe uroczyste śpiewy nabrały charakteru religijnego, czerpiąc także inspiracje z Ewangelii i twórczości ludowej tworząc obecne już kolędy i pastorałki. Największą radość dzieci w czasie świąt wzbudza stojąca choinka, która prócz szczególnego ustrojenia skrywa pod swymi rozłożystymi gałęziami niekiedy nawet najdrobniejsze prezenty. Jodła, świerk, sosna, modrzew, ostokrzew czy nawet jemioła zanim stały się drzewkami „spełniającym życzenia najmłodszych” były jedynie swoistymi symbolami rajskiego drzewa, których owoce stały się osiągalne dla ludzi z chwilą przyjścia Chrystusa. Ów zwyczaj pojawił się w średniowieczu w niemieckiej Nadrenii i był także w ustrojeniu przypomnieniem tego drzewa, z którego Ewa zerwała jabłko. Także inne dekoracje, w które „ubierano” drzewka miały swoje semantyczne odniesienia: w papierowych łańcuchach widziano okowy zniewolenia przez grzech, zaś płonące świeczki były „Chrystusowym światłem oświecającym pogan”. Dziś obecność drzewka - a nawet wiązanki z kilku gałązek - w pomieszczeniu, w którym świętujemy Wigilię symbolizuje przede wszystkim odkupienie grzechu pierworodnego i powrotu symbolu odstępstwa. (...) Na koniec należy wspomnieć o potrawach postnego stołu wigilijnego pośród których tym najmniejszym, ale i najważniejszym jest chleb - opłatek służący, by przełamać się z uczestnikami świętującymi Wigilię Bożego Narodzenia. Kiedy wybaczamy wzajemne urazy i życzymy sobie pomyślności, krusząc delikatną biel symbolicznego chleba przed właściwą wieczerzą, nawiązujemy do wczesnochrześcijańskiej tradycji Najświętszej Ofiary zwanej „łamaniem chleba”, będącej zapowiedzią Tajemnicy Eucharystycznej. W tym geście zawarta jest także polska obyczajowość nawiązująca do zasady „gościnnego chleba”, którym należy przełamać się „z wędrowcem przybywającym do naszego domu i biednym łaknącym dobrego słowa, pociechy i odrobiny strawy”. (...) Dziś, gdy nastaje czas Bożego Narodzenia, pamiętajmy nie tylko o tych uroczystych chwilach, ale zastanówmy się przede wszystkim nad sensem tego wydarzenia. „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swojego dał, aby każdy, to w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” - te słowa Jezusa zapisał św. Jan Apostoł (J 3, 16). Bóg wypełnił obietnicę. Narodził się Jezus Chrystus i stał się „Bogiem bliskim”, by człowiek słaby i grzeszny stał się w pełni dzieckiem Bożym.