Reklama

Niedziela w Warszawie

Wakacje z historią

Święto po wsze czasy

Święto Odrodzenia, bo tak nazywano w czasach PRL-u ten dzień, stało się ekwiwalentem obchodzonych przed wojną rocznic Konstytucji 3 maja i Święta Niepodległości

Niedziela warszawska 30/2015, str. 6-7

[ TEMATY ]

święto

Materiały prasowe

Dyrektor Wardowski (Janusz Kłosiński) i czterdziestoletni inżynier Karwowski (Andrzej Kopiczyński) na budowie Trasy Łazienkowskiej

Dyrektor Wardowski (Janusz
Kłosiński) i czterdziestoletni inżynier
Karwowski (Andrzej Kopiczyński)
na budowie Trasy Łazienkowskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powód świętowania był podwójny. Nie dość, że 22 lipca 1944 r. „ogłoszono” Manifest PKWN (a faktycznie przekazano go wtedy drogą radiową z Moskwy), a rok później, ustawą z... 22 lipca 1945 r., ustanowiono to święto, to właśnie tego dnia w 1952 r. uchwalono konstytucję, przyjmując nową nazwę państwa – PRL.

Nic więc dziwnego, że co roku 22 lipca komunistyczne władze kreowały wydarzenia, które miały przypominać historyczne, przełomowe, jej zdaniem, daty w życiu ojczyzny.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zabytkowy Pekin

Budowy Pałacu Kultury i Nauki oraz Stadionu X-lecia wycyrklowano tak, żeby uroczyście je otworzyć właśnie 22 lipca 1955 r. Pałac, nazywany Pekinem, szpeci stolicę do dziś. Stadion żyje już tylko we wspomnieniach, na jego zgliszczach wybudowano Stadion Narodowy.

Postawiony według sowieckiego projektu, a stanowiący „dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego” Pekin, wzorowany był na moskiewskich drapaczach chmur, inspirowanych amerykańskimi wieżowcami art déco. Najlepszym podsumowaniem ponad 50-letniej historii było wpisanie w 2007 r. do... rejestru zabytków.

Bo choć decyzja ówczesnego p.o. wojewódzkiego konserwatora zabytków, niejakiego Macieja Czeredysa, wywołała fale protestów, odwołań itp., wniosków wskazujących, że Pekin to znak upokorzenia i symbol zniewolenia narodu polskiego przez Sowietów, nic to nie dało. Zabytkiem Pekin jest do dziś.

Jarmark Europa

Kiedy w połowie 1954 r. podjęto decyzję o powierzeniu Warszawie organizacji Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w następnym roku, przyspieszyło to znacznie prace przy budowie Stadionu X-lecia. Wszak stadion, którego oficjalna nazwa brzmiała: Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego, ale nieoficjalnie także X-lecia PRL, miał stać się główną areną imprezy.

Do usypania korony obiektu i wału pod trybuny użyto gruzów z budynków zniszczonej Warszawy. W rezultacie w dużym tempie powstał wielofunkcyjny stadion piłkarsko-lekkoatletyczny. Z pełnowymiarowym boiskiem do piłki nożnej oraz ośmiotorową, 400-metrową bieżnią lekkoatletyczną.

Reklama

Miał trybuny mieszczące 70 tys. osób, choć w czasach największych imprez masowych zasiadało na nich 90-100 tys. widzów. Po upadku PRL podupadł także stadion, wykorzystywany przez lata jako Jarmark Europa, największe targowisko na Starym Kontynencie. Dopiero przed Euro 2012 w jego miejscu powstał Stadion Narodowy.

W środku wakacji

W latach 50. i 60. XX wieku uroczyste parady, defilady i manifestacje 22 lipca organizowano nie tylko w dużych miastach, ale również w niedużych i całkiem małych miasteczkach Mazowsza. Miały być wyrazem poparcia dla wprowadzonego w lipcu 1944 r. systemu władzy i dowodem zaangażowania społeczeństwa w budowę komunizmu.

Parady obfitowały w pokazy artystyczne i tężyzny fizycznej. Świąteczną atmosferę podkreślały festyny i zabawy ludowe oraz lepsze niż na co dzień zaopatrzenie w sklepach i specjalne kiermasze.

Wyższość Święta Odrodzenia obowiązywała jednak tylko w pierwszym okresie PRL. Z czasem 22 lipca zaczął tracić na znaczeniu. Słabym punktem było to, że przypadał w środku wakacji. Na pochody, obchody ludzi trzeba było zganiać na siłę, a i towarzysze z komitetów woleli wtedy pluskać się w Bałtyku, moczyć nogi w Morskim Oku, nie mówiąc już o Morzu Czarnym. 1 maja świętowanie wydawało się właściwsze.

Wizyty gospodarskie

W latach 70., jak to w całej dekadzie Edwarda Gierka, przyjęto nowoczesną formę czczenia rocznic powstania PRL. Uroczystościom towarzyszyły powszechne gospodarskie wizyty przywódców partyjnych, nagłaśniane przez gazety. Do Polski zaczęli też przyjeżdżać przywódcy bratnich narodów, z radzieckim na czele.

W pamięci warszawiaków z pewnością szczególnie wyryła się wizyta Leonida Breżniewa w 1974 r., gdy został on udekorowany najwyższym polskim odznaczeniem państwowym, Krzyżem Virtuti Militari.

22 lipca miał także utkwić obywatelom w pamięci w trudnych latach stanu wojennego. W 1982 r., z okazji Narodowego Święta Odrodzenia Polski, na wniosek patriotycznego Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, zwolniono część internowanych oraz zniesiono godzinę milicyjną. Nie wszyscy przyjęli – dodajmy – te lipcowe akty dobrej woli władzy ze zrozumieniem. Jak odnotowano, po odprawie wart, szczególnie uroczystej tego dnia, na pl. Zwycięstwa (dziś Piłsudskiego), ułożono symboliczny krzyż z kwiatów – w poprzednich dniach pracowicie usuwany przez SB – przy którym do wieczora gromadziło się kilkaset osób, śpiewając pieśni religijne.

Reklama

Gdy rok później – także 22 lipca! – zniesiono stan wojenny, krzyża z kwiatów już nie było. Plac był prewencyjnie, pod pozorem remontu, ogrodzony płotem.

Jasna, długa, prosta

W dwudziestolecie PRL, 22 lipca 1974 r. – oddano do użytku warszawską Trasę Łazienkowską, do której droga nie była łatwa. Bo choć w 1968 r. rozpoczęto przy niej prace, to pół roku później je wstrzymano. Po trzech latach – zrobiła to już ekipa Gierka – na nowo zadecydowano o budowie trasy.

Trasa pojawiała się w „Czterdziestolatku”, kultowym serialu PRL, a jego główny bohater, inż. Karwowski, pracował na jej budowie. W „Misiu” Stanisława Barei trasa pojawiła się w żartobliwej piosence jako „jasna, długa, prosta, szeroka jak morze, Trasa Łazienkowska”.

Gdy 22 lipca 1945 r. władcy Polski Ludowej podpisywali ustawę o wprowadzeniu nowego święta, „celem upamiętnienia po wsze czasy Niepodległego i Demokratycznego Państwa Polskiego”, nikt nie sądził, że wiosną 1990 r. Wojciech Jaruzelski – jako okrągłostołowy prezydent RP – podpisze ustawę o jego zniesieniu. Święta 22 lipca już nie było. „Wsze czasy”, jak się okazało, trwały tylko 45 lat.

2015-07-23 13:30

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Premier Szydło: Musimy zrealizować obietnicę przodków

Premier Beata Szydło wzięła udział w Święcie Dziękczynienia w Warszawie na placu przed budowaną świątynią Opatrzności Bożej. - Dla mnie osobiście jest to wielkie zobowiązanie całego narodu, które zostało złożone przez naszych ojców. Ta obietnica nadal nas obowiązuje i mam nadzieję, że wspólnymi siłami uda nam się dokończyć budowę - powiedziała "Niedzieli" Premier Beata Szydło.

CZYTAJ DALEJ

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

Rozważania na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego: szatan połknął haczyk

2024-03-28 23:26

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Materiał prasowy

Jak wygląda walka dobra ze złem na zupełnie innym, nieuchwytnym poziomie? Jak to możliwe, że szatan, będący ucieleśnieniem zła, może zostać oszukany i pokonany przez dobro?

Zagłębimy się w niezwykłą historię i symbolikę Hortus deliciarum (grodu rozkoszy) Herrady z Landsbergu (ok. 1180). Ten odcinek to nie tylko opowieść o starciu duchowych sił, ale także głębokie przemyślenia na temat tego, jak każdy z nas może stawić czoła pokusom i trudnościom, wykorzystując mądrość przekazywaną przez wieki.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję