Ks. Paweł Gabara: 3 lata temu został Ksiądz Arcybiskup ordynariuszem łódzkim. Jak z perspektywy tego czasu spogląda Ksiądz Arcybiskup na archidiecezję i jak ją ocenia?

Abp. Grzegorz Ryś: Ocena, tzn. sąd, należy do Pana Jezusa. Ja chciałbym powiedzieć, że tu w archidiecezji można doświadczyć żywego Kościoła, choć w obiegowej opinii łódzka diecezja uważana jest za trudną. Tak mi mówiono, kiedy szedłem do Łodzi, a ja z przekonaniem odpowiadałem, że nie ma dziś łatwych Kościołów.
Znalazłem w łódzkim Kościele bardzo wiele podmiotów zaangażowanych w ewangelizację. Bardzo wielu ludzi, którzy odpowiadają na każde zawołanie, np. wolontariuszy chcących nieść pomoc innym, ludzi o ogromnej wyobraźni miłosierdzia. Spotkałem tu Kościół o rzeczywistym wyborze ekumenizmu jako drogi w Kościele dziś obowiązującej. Uważam jednak, że obecnie musimy podjąć poważną refleksję nad tym, jakim wyzwaniem dla Kościoła jest cały rok pandemii czy też ostatnie dramatyczne miesiące kryzysu społecznego w Polsce.

Anna Przewoźnik: Obchodzimy różne uroczystości. Tu mamy jubileusz 100-lecia Kościoła lokalnego. Dlaczego warto świętować to wydarzenie?

Chcemy przeżyć rok jubileuszowy, a nie rocznicę. Rocznica jest ważna dla badań historycznych. My już to zrobiliśmy, bo przygotowaliśmy publikację o diecezji, przed nami jest sesja naukowa oraz otwarcie bardzo ciekawej wystawy poświęconej historii łódzkiego Kościoła.
Natomiast my chcemy przeżyć jubileusz, tak jak mówi o nim tekst biblijny – jako czas łaski. Fragment Ewangelii według św. Łukasza o przybyciu Jezusa do synagogi w Nazarecie przedstawia nam Pana odczytującego tekst proroka Izajasza, w którym jest mowa o ogłoszeniu roku łaski. Dla nas również jubileusz jest rokiem łaski, tzn. czasem szczególnego doświadczenia obecności Boga. Tak rozumiany jubileusz w Kościele jest czasem, by niekoniecznie samemu działać, tylko by stworzyć przestrzeń do działania Jezusowi Chrystusowi, by ten Kościół, który my na co dzień tworzymy z takim zaangażowaniem, ale również zaniedbaniem, oddać Jezusowi i pozwolić, by On go na nowo stworzył w taki sposób, jaki chce.

Ks. P. G.: Jubileusz jest dla nas darem, który przypada w czasie pandemii. Proszę Księdza Arcybiskupa, jak w obecnej sytuacji epidemicznej powiedzieć wiernym, że jest to dla nas ważny czas?

Sytuacja, w której się znajdujemy, stawia przed nami potrzebę zadania i odpowiedzi sobie na podstawowe pytanie: Kim jest dla mnie Jezus? W Adwencie nabierało ono jeszcze głębszego znaczenia.
Zależy mi na tym, by do tego jubileuszu przekonali się kapłani, bo jeśli oni zobaczą w nim źródło, to poprowadzą do niego również swoje wspólnoty. A biorąc pod uwagę wielość wspólnot działających w diecezji oraz zaangażowanie liderów, widzę możliwość, by również oni poprowadzili ludzi do kościołów stacyjnych, które wyznaczył nam papież, by spotkali w nich i osobiście doświadczyli Jezusa.

A.P.: Kiedy byliśmy w jednym z kościołów stacyjnych, w Aleksandrowie Łódzkim, to wierni z dumą wspominali, że mogą chodzić drogami, którymi chodziła św. Siostra Faustyna Kowalska.

Tak, to prawda. To tu, w Łodzi, późniejsza św. Siostra Faustyna doświadczyła obecności Jezusa i usłyszała wskazanie dotyczące realizacji swojego powołania. Mało kto wie, że w kościele parafialnym w Aleksandrowie Łódzkim Faustyna przyjęła sakrament bierzmowania. Są takie miejsca w tej diecezji, gdzie można by się wspólnie z ludźmi gromadzić, np. z młodzieżą do bierzmowania, by zderzyć się z tym, co w ich wieku przeżywała Faustyna.
Warto dzieci pierwszokomunijne zaprosić do kościoła św. Mateusza w Pabianicach, gdzie Komunię św. przyjął mały Rajmund Kolbe i gdzie – modląc się przy ołtarzu z wizerunkiem Matki Boskiej – pytał: Co ze mnie będzie? To jest pytanie, które każde dziecko może zadać Maryi i kto wie, czy nie usłyszy od Niej odpowiedzi, bo Rajmund ją właśnie usłyszał.

Ks. P. G.: Ksiądz Arcybiskup powiedział, że najważniejsze w historii łódzkiego Kościoła było 7 godzin pobytu w nim papieża Jana Pawła II. Czy w sytuacji, kiedy podważa się jego autorytet, nie byłoby dobrze, gdyby stał się on jednym z patronów łódzkiego Kościoła?

Najlepiej byłoby powiedzieć: Oczywiście, tak! Jeśli się waham z jednoznaczną odpowiedzią, to nie dlatego, że mam wątpliwość co do świętości Jana Pawła II. Nic z tego, ponieważ jednym z najważniejszych wydarzeń w moim życiu była praca w komisji historycznej procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II.
Diecezja łódzka ma już jednak swojego patrona i jest nim św. Józef. Jego wybór nie wziął się znikąd, ponieważ Łódź była miejscem ciężkiej pracy i nie można było wymarzyć sobie lepszego patrona niż św. Józefa – patrona robotników. On jako patron diecezji pokazuje jej początki, tego pierwszego ducha, pierwszą potrzebę. Bardzo mi zależy, byśmy go zauważyli i docenili.
Jak już wspomniałem, nie ma to nic wspólnego z docenieniem autorytetu św. Jana Pawła II, który bez wątpienia jest jednym z największych papieży Kościoła. Korzystając z okazji, chciałbym powiedzieć, że paradoksem debaty o Janie Pawle II jest to, że oskarża się go o tuszowanie zła. Oskarża się o to papieża, który wewnątrz Kościoła był krytykowany za wezwania Kościoła do rachunku sumienia przed rokiem Wielkiego Jubileuszu. To był papież, który najwięcej razy w dziejach Kościoła – jako papież – powiedział: „moja wina” i „przepraszam”.
On z wielką pokorą widział zło w Kościele, ale również się z tym złem mierzył. Nie tylko przepraszał, ale pokazywał Kościołowi drogę wyjścia z tych sytuacji. Papież, który płacił najwyższą cenę za to, z jaką odwagą mówił o złu w Kościele, jest dziś oskarżany o tuszowanie zła. To paradoks.