Kościół w szczególny sposób obliczał mijający czas, opierał się bowiem na tzw. tablicach paschalnych ustalających datę świąt Wielkiej Nocy, która była odniesieniem dla innych ruchomych świąt w ciągu roku. Tablice takie opracował w VI wieku mnich Dionizy Mały. On również ustalił moment narodzin Chrystusa, od którego liczy się kolejne lata tzw. nowej ery – był to dzień 25 XII 753 rok od założenia Rzymu, a za pierwszy rok nowej ery uznał rok 754. Dziś wiadomo, ze uczony mnich popełnił błąd rzędu 5-6 lat.
Kalendarz kościelny określał poszczególne dni miesiąca w stosunku do określonego święta (np. dzień przed jakimś świętem – ante festum lub post festum – po jakimś święcie). Cechą charakterystyczną tych kalendarzy było również wiązanie każdego dnia ze wspomnieniem jakiegoś świętego; równocześnie wpisywano w kalendarzach tzw. perykopy, czyli wyjątki z Pisma Świętego czytane w danym dniu. W XIII wieku wprowadzono zwyczaj, by oznaczać kolorem czerwonym rangę danego święta. Świętami ruchomymi były niedziele, które podzielono na niedziele Adwentu, po Trzech Królach, niedziele Wielkiego Postu, niedziele wielkanocne, niedziele zwykłe czy po Zielonych Świątkach.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Do mierzenia czasu Kościół używał świec podzielonych na równe kawałki, klepsydr i dzwonów. Dźwięk dzwonu od stuleci rozlegał się z kościelnych dzwonnic. Wzywał na nabożeństwa, towarzyszył uroczystościom kościelnym oraz wiernym, którzy zakończyli ziemską wędrówkę. Na przykład, kiedy w Rzeszowie chowano uczestników konfederacji barskiej, z wieży kościoła farnego rozległy się dzwony. Żegnały one 33 bohaterskich obrońców miasta.
W 2025 r. obchodzimy w Kościele kolejny Jubileusz. Pierwszy, równoznaczny z uzyskaniem łaski odpustu grzechów, ogłosił w 1300 r. papież Bonifacy VIII. Cykl obchodów jubileuszowych został wyznaczony przez niego co 100 lat. Ponoć na ten pierwszy jubileusz do Rzymu przybyło kilkaset tysięcy wiernych, wśród nich przyszły polski król Władysław Łokietek. Papież Klemens VI skrócił ten okres do 50 lat. Za sprawą Pawła II okres pomiędzy jubileuszami został skrócony do 25 lat. Nie wszyscy mogli przybywać do Rzymu, dlatego pojawiła się praktyka ustanawiania kościołów odpustowych, w których w związku z Jubileuszem można uzyskać łaskę odpuszczenia grzechów. I tak jest do dzisiaj.