Święty Nicefor (z gr. „niosący zwycięstwo”) urodził się w Konstantynopolu. Jego rodzice należeli do wpływowej elity miasta, lecz nie uchroniło ich to przed prześladowaniami w okresie pierwszego ikonoklazmu. Za oddawanie kultu relikwiom i świętym obrazom Teodor, ojciec Nicefora, został zamęczony na śmierć przez popleczników cesarza. Nicefor, podobnie jak jego ojciec, do końca swoich dni pozostał wiernym obrońcą ortodoksji i kultu świętych obrazów.

Jako dobrze wykształcony młody mężczyzna został powołany na urząd cesarskiego sekretarza, lecz gdy polecono mu dokumentowanie akt procesowych osób oskarżonych o kult świętych obrazów, porzucił tę dobrze płatną posadę i wybrał życie klasztorne. W 802 r. rządy w cesarstwie objął nowy cesarz, przeciwnik ikonoklazmu. Powołał on Nicefora na stanowisko zarządcy największego konstantynopolitańskiego przytułku dla ubogich.